Đây là 6 điểm đặc trưng cơ bản của Brazilian JiuJitsu cho người mới, những đặc trưng mà người mới tập sẽ thường xuyên được quan sát, cảm nhận thấy trên thảm tập hay thỉnh thoảng được các bạn tập khác nhắc nhở. Cùng Gisdio nắm vững các đặc trưng này để giúp bản thân bạn tăng tốc độ thích nghi với bộ môn Brazilian JiuJitsu đầy quyến rũ nào. 

1. Kỹ năng thả lỏng khi tập luyện

Là một môn thể thao đối kháng, tập luyện Brazilian JiuJitsu dễ đưa bạn vào trạng thái cạnh tranh liên tục – khiến cơ bắp bạn ở trạng thái phòng bị, gồng cứng song song với sự căng thẳng tâm lý dâng cao. Trạng thái này sẽ nhanh chóng khiến bạn mất sức, hạn chế khả năng kiểm soát cơ thể và ngăn cản khả năng học tập của bạn.

Như mọi kiến thức khác trên đời, bạn sẽ chỉ học Brazilian JiuJitsu hiệu quả nhất ở trạng thái tâm lý thoải mái và thư giãn. Nói cách khác, bạn cần học cách thả lỏng khi tập luyện.

Quá trình học cách thả lỏng sẽ dễ dàng hơn nếu bạn nắm được một vài bí quyết sau:

• Học cách kiểm soát tâm lý trước rồi mới thả lỏng cơ thể;
• Hãy chấp nhận việc bạn chưa thể thắng được những học viên lâu năm, người có nhiều kinh nghiệm và thời gian khổ luyện hơn bạn. Chấp nhận vị thế người thua cuộc và học hỏi từ đây;
• Hình dung trước kỹ thuật mình đang muốn thực hiện, chậm rãi và kiên định thực hiện nó;
• Đôi khi bạn vô tình có một ưu thế nhất thời, hãy chậm lại – đừng để ham muốn chiến thắng khiến bạn bỏ qua kỹ thuật mình đang muốn thực hiện.

2.   Cây cầu và con tôm (Bridging & Shrimping)

Nhiều người cho rằng hông là bộ phận trọng yếu nhất trong Brazilian JiuJitsu, sự trọng yếu này thể hiện thông qua 2 động tác Bridging & Shrimping – có vai trò liên kết gần như toàn bộ các kỹ thuật của Brazilian JiuJitsu. 

Flavio Canto, võ sĩ Olympic Judo và đai đen Brazilian JiuJitsu từng nói “Practise movements, not only moves.”, có thể hiểu nôm na rằng từng kỹ thuật riêng lẻ cần kết nối được với nhau để tạo thành những chuyển động hiệu quả và thực dụng. Việc thực hiện Bridging & Shrimping vài lần trong thời gian khởi động không đủ để bạn khai mở hết tiềm năng của 2 động tác này – chỉ cần để ý kĩ một chút, bạn sẽ thấy vô số bạn tập đai cao hơn từ phong trào đến thi đấu, đều dành rất nhiều thời gian để thuần thục và tối ưu 2 động tác này trong các chuyển động của mọi kỹ thuật. Là người mới bắt đầu, bạn nên dành một thời gian tối thiểu cho Bridging & Shrimping trong mỗi buổi tập – ví dụ 10 phút/100 động tác trước hoặc sau giờ tập chính.

Shrimping

3.   Nắm trang phục đúng cách (Gripping)

Gripping là một đặc trưng thường thấy trong các môn đấu vật, dù là có võ phục (Gi) hoặc không võ phục (No-Gi) thì đều quan trọng trong hoạt động kiểm soát và tấn công. Về cơ bản Gripping có 3 phần:

• Sức mạnh của bàn tay và các ngón tay. Bạn có thể đọc hoặc tìm hiểu các bài tập để tăng cường sức mạnh của phần cơ thể này, một gợi ý là leo núi;
• Cảm nhận lực. Bất kể bàn tay và ngón tay của bạn có khỏe đến đâu, nếu bạn luôn phải duy trì một lực nắm lớn tại vị trí cố định, bắp tay và các ngón tay của bạn sẽ nhanh chóng kiệt sức. Bạn có thể nghiên cứu thêm về cách phát lực, cảm nhận lực và thời điểm phù hợp để kéo hoặc đẩy;
• Vị trí Gripping: Hiểu đơn giản là điểm đặt lực nắm, yếu tố này chắc là dễ hình dung nhất với câu nói của Archimedes “Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng cả quả đất” – nắm sai vị trí thì đôi khi bạn sẽ cần to và khỏe gấp đôi để Gripping có hiệu quả.

Gripping

4.   Vượt qua tư thế bảo vệ (Guard)

Vượt qua Guard (Passing Guard) là một khía cạnh phức tạp của Brazilian JiuJitsu, đặc biệt nếu bạn là một người có thể chất tốt, to lớn và mạnh mẽ nhưng mới tiếp xúc với bộ môn này, việc mắc kẹt với Guard của một bạn tập với thể chất kém hơn là một cực hình về tâm lý – sau này khi bớt ngây thơ, bạn sẽ phát hiện những kẻ chân dài, khỏe với cái hông bật như tôm mới là ác mộng thực sự.

Close Guard/Full Guard

Có khá nhiều kỹ thuật để vượt qua Guard, tuy nhiên lời khuyên là bạn nên thử nghiệm với nhiều bạn tập ở các thể trạng và kinh nghiệm tập luyện khác nhau để tìm ra phương pháp hiệu quả nhất cho riêng mình. Nếu đủ tự tin, bạn hãy tìm đến các bạn tập chân dài với đặc điểm phía trên, cố gắng vượt Guard và cho Gisdio biết cảm nhận sau trận đấu nhé. 

Sự khác biệt giữa một người vượt qua Guard tốt và không là những chi tiết nhỏ, hãy hỏi Coach để được hướng dẫn cụ thể về các biến thể và cách ứng phó với các tình huống phát sinh.

Open Guard (Spider Guard)

5.   Thoát khỏi kiểm soát một bên (Escaping Side Control)

Các kỹ thuật thoát vị trí nguy hiểm (Escaping) có thể không đẹp mắt lắm, nhưng là những vũ khí quan trọng nhất giúp bạn sinh tồn vượt qua cấp đai Trắng và Xanh, và Side Control là vị trí thường gặp nhất khi bạn mới bắt đầu tập luyện. Có 3 nguyên tắc để bạn tăng tỉ lệ thoát:

• Bảo vệ cổ, ít nhất có một tay luôn phòng thủ vị trí cổ để tránh các đòn dứt điểm bất ngờ;
• Bridging và Shrimping, như đã nói phía trên thì bạn cần sử dụng đúng lúc kết hợp với các động tác khác để chuyển động thoát được hiệu quả, Gripping chẳng hạn;
• Sử dụng chuỗi Guard Replacement và Go to Knees để thoát, 2 khái niệm này hơi dài dòng nên bạn có thể tự tra cứu hoặc hỏi Coach cho nhanh.

Side Control (Kiểm soát một bên)

6.   Kiểm soát hơi thở

Khả năng kiểm soát hơi thở có ảnh hưởng đến hiệu suất và tinh thần khi tập luyện Brazilian JiuJitsu. Nếu bạn thở đều và nhịp nhàng, các chuyển động của bạn sẽ được thực hiện một cách mạnh mẽ và đều đặn. Thậm chí, việc kiểm soát hơi thở còn giúp bạn quản lý tốt tâm trạng và giảm căng thẳng. Thử tập trung vào việc thở đều và nhịp nhàng trong quá trình tập luyện để cải thiện kỹ thuật và tinh thần. Nghe quen lắm đúng không? Đương nhiên rồi vì đây là một trong những mấu chốt giúp bạn học được cách thả lỏng ở việc thả lỏng trong tập luyện.

Một ứng dụng thú vị của kiểm soát hơi thở là giả chết hoặc giả ngầu – tức khi bạn kiệt sức, hơi thở có xu hướng nặng nề, mặt đỏ lên và phát ra tiếng -> bạn tập tăng thêm cường độ để nhanh chóng dứt điểm. Còn nếu bạn cố gắng kìm lại và giữ hơi thở đều đặn nhịp nhàng (dù sắp bị ngạt), bạn tập có thể hoang mang nghĩ kỹ thuật không hiệu quả và chuyển sang vị trí khác thoải mái hơn cho bạn.

Giả chết thì ngược lại, tức bạn giả vờ rơi vào trạng thái kiệt sức để bạn tập nhanh chóng đẩy cao thể lực nhằm dứt điểm, cố sống sót qua điểm này rồi phản công lại ở cuối nhịp thở của bạn tập.

-Gisdio dịch và biên tập.

—

Ngoài ra

• Nếu bạn đang tìm hiểu về JiuJitsu thì đây là những bài viết bạn nên học trước khi ra quyết định tập luyện. Link ở đây
• Nếu bạn đã tập luyện JiuJitsu thì đây là những bài viết bạn nên đọc để hành trình tập luyện JiuJitsu hiệu quả và bền bỉ. Link ở đây